ช่างปั้นบ้านเกาะเกร็ดได้สืบทอดความชำนาญและความสามารถในการทำเครื่องปั้นดินเผาจากบรรพบุรุษที่เป็นชาวมอญ เป็นเครื่องปั้นดินเผาที่มีความวิจิตรงดงามที่แสดงถึงศิลปะชั้นสูงของช่างปั้น ใช้เป็นเครื่องบรรณาการให้แก่เจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดิน พระสงฆ์และขุนนางต่างๆ มาแต่เดิม เครื่องปั้นดินเผาที่วิจิตรงดงามนี้จึงเป็นสัญลักษณ์ของความเคารพเทิดทูนในสถาบันกษัตริย์ ปูชนียบุคคล และความศรัทธาในพุทธศาสนา
...
หม้อน้ำสลักลายวิจิตร คนมอญเรียกว่า เนิ่ง หรือ หม้อน้ำ เป็นเครื่องปั้นดินเผาสลักลายวิจิตรสำหรับใช้เป็นเครื่องบรรณาการให้แก่ผู้ที่เคารพนับถือมากกว่าเพื่อการค้า บางครั้งเรียกว่า เครื่องปั้นประเภทบรรณาการ เป็นเครื่องปั้นดินเผาที่มีความเป็นเลิศในด้านการออกแบบ ที่มีความงามทั้งรูปทรงและการตกแต่งลวดลาย ในกลุ่มเครื่องปั้นดินเผาประเภทดินแดงแบบไม่เคลือบ เครื่องปั้นดินเผาบ้านเกาะเกร็ดมีความงามเหนือกว่าเครื่องปั้นประเภทเดียวกันนี้ในทุกแห่ง
เครื่องปั้นดินเผาสลักลายวิจิตร หรือ เครื่องปั้นประเภทเครื่องบรรณาการนี้ ช่างปั้นจะสลักและตกแต่งด้วยกรรมวิธีต่างๆ อย่างประณีต ด้วยความสามารถทางศิลปะเชิงช่างชั้นสูง เช่น การสลักหรือการขีดให้เป็นลาย การตัดดินออก การใช้แม่พิมพ์ลาย การประทับลายหรือการกดลาย การปะติดลาย หรือที่เรียกว่า การกระแหนะลาย การตัดดินออกให้ลึกเพื่อเพิ่มความเด่นของลาย และการตัดดินให้เป็นรูปต่างๆ และฉลุโปร่ง
ลวดลายสวยงามวิจิตรบนเครื่องปั้นเกิดจากการรังสรรค์ตามจินตนาการและความสามารถของช่างปั้น ลายกลีบบัวเป็นลายหลักของเครื่องปั้นดินเผาแบบมอญเกาะเกร็ด โดยเฉพาะอย่างยิ่งลายที่ไหล่ ฝา และขารองของโอ่ง นอกจากนี้ยังมีลายแบบมอญอีกมากมาย เช่น ลายเครือเถาหรือลายพรรณพฤกษา ลายดอกไม้ ลายสร้อยคอ ลายพวงมาลัย ลายเทพนม ลายรูปสัตว์ ลายไข่ปลา ลายพวงดอกไม้ ลายพูมะยม ลายกากบาท ลายวงกลม ลางขีดแบ่งพื้นที่ ลายก้างปลา ลายกรวยเชิงหรือลายอุบะ
เครื่องปั้นดินเผาสลักลายวิจิตรบ้านเกาะเกร็ด นิยมทำเป็น 3 ส่วน
ตัวโอ่ง ลักษณะเด่นคือบริเวณปากของเครื่องปั้น จะทำเป็นเส้นลวดบนขอบอีกชั้นหนึ่งและตามส่วนต่างๆ ของเครื่องปั้นบางแห่ง เช่ง ตามขอบล่าง ตามไหล่ของเครื่องปั้น เพื่อเพิ่มความสวยงาม
ขารอง นิยมทำเป็นลายฉลุโปร่ง เพื่อให้เกิดความสวยงาม และเพิ่มความเย็นให้น้ำในโอ่งได้เป็นอย่างดี
อีกทั้งยังช่วยทำให้มีการระบายอากาศใต้โอ่งน้ำ ทำให้ไม่เกิดความชื้นที่พื้นเมืองวางโอ่งน้ำลงพื้นบ้านที่เป็นพื้นไม้
ฝาโอ่ง นิยมทำทรงยอดแหลมสูง และสลักลวดลายสวยงาม
เป็นทรงหม้อน้ำสลักลายวิจิตรที่สวยงาม ตัวเครื่องปั้นมีลักษณะกลมคล้ายบาตรพระ ส่วนคอยกสูงขึ้นแบ่งเป็นชั้นๆ ที่คอ ตรงชั้นของคอทุกชั้นประดับด้วยลายกลีบบัวนูนเล็กๆ คล้ายลายกระจัง ขอบปากแต่งเป็นลายมาลัยหรือลายพูมะยม ถือว่าเป็นเครื่องปั้นดินเผาที่มีความสวยงามทั้งรูปทรงและลวดลาย และเป็นที่มาของ ตราสัญลักษณ์ประจำจังหวัดนนทบุรี
ตัวโอ่งแป้นไม่กลมมากต่างกับทรงก้นกลมคอสูงที่มีรูปกลมเหมือนบาตรพระ ส่วนก้นโอ่งมีลักษณะกลม
ส่วนบนของโอ่งทรงนี้เหมือนโอ่งสลักเอวใหญ่ แต่ส่วนเอวด้านล่างทำเป็นเว้าหรือคอดน้อยๆ ตรงก้นโอ่งผายออกน้อยๆ โอ่งทรงนี้เมื่อตั้งบนขารองจะแลเด่นสวยงาม
ตัวโอ่งและฝามีความอ่อนโค้งสวยงาม เมื่อมองจากขารองไปตามตัวโอ่งจนถึงส่วนยอดสุดของฝา จะเห็นทั้งความสง่าและความงาม โอ่งทรงนี้นิยมนำก๊อกน้ำมาติด จึงเรียกโอ่งทรงนี้ว่า โอ่งก๊อก
ตัวโอ่งมีรูปทรงกระบอกกลมคล้ายขวดโหลแก้ว การตกแต่งลายบนโอ่งมีพื้นที่ว่างระหว่างลายที่ไหล่และที่ก้นมาก จึงมักทำเป็นขีดจากบนลงล่าง หรือขีดแบ่งเป็นห้องแบบเดียวกับโอ่งสลักทรงสูงเอวคอด
ตัวโอ่งมีทรงสูงกว่าทรงฟักทองคอสั้น แต่ทำพูที่ตัวโอ่ง คล้ายพูฟักทองมียอดสูง
ตัวโอ่งมีรูปทรงป้อมคล้ายฟักทอง ลายที่ตัวโอ่งทำเป็นพูนูนขึ้นคล้ายพูฟักทอง ฝาของโอ่งทำเป็นจุกหรือยอดเตี้ยๆ
เป็นเครื่องปั้นที่มีรูปทรงแปลกๆ เช่น ทำเป็นรูปพู หรือสันตามตัวโอ่ง
โอ่งไก่ โอ่งนก
มีรูปร่างป้อมก้นเล็ก โอ่งทรงนี้ไม่นิยมทำขารอง เพราะเมื่อตั้งบนขารองต้องมีขนาดเล็กเท่าก้นโอ่ง เมื่อนำโอ่งไปตั้งบนขารองตัวโอ่งที่ป้อมจะข่มขารองให้ดูไม่ได้ส่วน จึงไม่นิยมทำขารอง
มีลักษณะคล้ายทรงฟักทองแต่มีพูขนาดเล็กแบบพูมะยม