|
- ภูมิทัศนาแห่งสยามประเทศ
- ป่าดงพงไพร
- ฤดูกาลที่ผันเปลี่ยน
- เส้นทางสัญจร
- ของซื้อของขายในสยาม
- ชาติพันธุ์หลากหลายสายเลือดเดียวกัน
- ทำมาหากินบนแผ่นดินของเรา
- เรารักเมืองไทย
- หลากหลายภูมิลักษณ์
- สุดแผ่นดินที่ปลายแหลม
- ในอ้อมโอบแห่งขุนเขา
- สายธารที่ไหลริน
ประเทศสยามใน พ.ศ. 2469 มีเขตแดนทางเหนือติดพม่าและอินโดจีนฝรั่งเศส ทิศตะวันออกติดอินโดจีนฝรั่งเศสและอ่าวสยาม ทิศใต้ติดอ่าวสยามและสหรัฐมลายู ทิศตะวันตกติดมหาสมุทรอินเดียและพม่า มีเนื้อที่ประมาณ 200,000 ตารางไมล์ (518,000 ตารางกิโลเมตร) มีความหลากหลายของภูมิประเทศ ตอนกลางเป็นที่ราบลุ่ม ภาคเหนือ ภูมิประเทศเป็นภูเขาและดอย ทิศตะวันออกเฉียงเหนือเป็นที่ราบสูง ทิศตะวันออกเป็นที่ราบขายฝั่งทะเล ภาคใต้เป็นภูเขาและที่ราบฝั่งทะเล ส่วนที่เป็นแหลมอ่าวส่วนใหญ่อยู่ทางภาคใต้และภาคตะวันออก
|
หมายถึงแผ่นดินที่งอกยื่นออกไปในทะเล ได้แก่ แหลมงอบ จังหวัดตราด แหลมหญ้า ใกล้เกาะเสม็ด แหลมปู่เจ้า ใกล้เกาะคราม แหลมฉะบัง ทางใต้ของศรีราชา แหลมเจ้าลาย ทางใต้ของเพชรบุรี แหลมทองกรวด เหนืออ่าวสวี ชุมพร แหลมทราย เหนืออ่าวบ้านดอน สุราษฎร์ธานี แหลมกรุงมอทางทิศตะวันออกของอ่าวบ้านดอน แหลมทวด ทางตะวันออกของแหลมกรุงมอ แหลมตะลุมพุก ทางตะวันออกของนครศรีธรรมราช และแหลมโพธิ์ ทางตะวันออกของปัตตานี
|
เทือกเขาหลายแห่งเป็นแหล่งกำเนิดสายน้ำ ได้แก่ ทิวเขาแดนลาว ทิวเขาถนนธงชัย ทิวเขาตะนาวศรี ทิวเขาภูเก็ต ทิวเขานครศรีธรรมราช ทิวเขาสันกาลาคีรี ทิวเขาสามร้อยยอด ทิวเขาใหญ่ ทิวเขาขุนตาล ทิวเขาผีปันน้ำ ทิวเขาเพ็ชรบูรณ์ ทิวเขาดงพญาเย็น ทิวเขาสันกำแพง ทิวเขาดงเร็ก ทิวเขาจันทบุรี ทิวเขาบันทัด เป็นต้น
|
แม่น้ำลำธารประกอบด้วย แม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งมีแม่น้ำสาขาคือ แม่น้ำปิง แม่น้ำวัง แม่น้ำยม แม่น้ำน่าน แม่น้ำป่าสัก และแม่น้ำสะแกกรัง (ท่าจีน) แม่น้ำน้อย แม่น้ำลพบุรี พรมแดนตะวันออกมีแม่น้ำโขง ซึ่งมีสาขาคือ แม่น้ำกก แม่น้ำอิง แม่น้ำสงคราม และแม่น้ำมูล พรมแดนตะวันตกมีแม่น้ำสาละวินหรือแม่น้ำคงคา มีแม่น้ำที่แยกไปคือแม่น้ำเมย แม่น้ำสายใหญ่อีกสายคือ แม่น้ำบางปะกงมีสาขาคือ แม่น้ำนครนายก คลองท่าลาด แม่น้ำระยอง แม่น้ำจันทบุรี แม่น้ำเวฬุ แม่น้ำตราด ส่วนแม่น้ำกลองมีสาขาคือ แม่น้ำแควใหญ่ แม่น้ำแควน้อย และแม่น้ำภาชี แม่น้ำบ้านดอนมีสาขาคือ แม่น้ำคีรีรัฐและแม่น้ำตาปี แม่น้ำนอกจากนี้ได้แก่ แม่น้ำตานี แม่น้ำสายบุรี แม่น้ำบางนะรา แม่น้ำโกลก แม่น้ำตรัง แม่น้ำกระ แม่น้ำปากจั่น
|
|
|
- ต้นน้ำลำธาร
- ทรัพย์สินจากผืนป่า
ป่าเป็นแหล่งกำเนิดสายน้ำและพืชพันธุ์อันอุดมสมบูรณ์ของสยามสามในสี่ของเนื้อที่ทั้งประเทศยังเป็นป่าหรือลุ่มหนองคลองบึงที่ยังไม่มีผู้ใดแตะต้อง ผืนป่าที่สำคัญ ๆ ได้แก่ ป่าเชิงเขาแดนลาว เขาขุนตาล เขาผีปันน้ำทางภาคเหนือ ภูเขาเหล่านี้เป็นแหล่งต้นน้ำปิง วัง ยม น่าน ที่ไหลมารวมกันเป็นสายธารกำเนิดของเส้นเลือดใหญ่ของสยามคือแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นป่าโปร่ง มีพืชเศรษฐกิจอันทรงคุณค่าหายากคือ ไม้สัก ถ้าขาดป่าผืนนนี้ น้ำที่ไหลมาตามลำน้ำเจ้าพระยาจะน้อยมาก เพราะป่าเหล่านี้รับลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ที่หอบเอาฝนมาสู่ภาคเหนือของประเทศ จังหวัดทางทะเลตะวันออกแถวจันทบุรีเป็นแหล่งป่าเบญจพรรณที่อุดมสมบูรณ์หนาแน่น พืชเศรษฐกิจคือ ไม้ยาง ป่าถึบตามไหล่เขาตะนาวศรี พรมแดนภาคใต้ของสยามกับพม่าบางแห่งมีต้นไม้หนาแน่น เช่น ชุมพร บางแห่งมีไม้เบญจพรรณ เช่น ไหล่เขาด้านตะวันตกติดมหาสมุทรอินเดีย ป่าสูงเทือกเขานครศรีธรรมราชที่ทอดยาวหนาแน่นด้วยไม้ใหญ่ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ผืนป่าสำคัญคือดงพญาเย็น เขาใหญ่ลักษณะป่าเป็นป่าดิบชื้น ป่าดิบแล้ง ป่าเต็งรัง ป่าไม้เบญจพรรณ ทุ่งหญ้าฝั่งทะเลจากเพชรบุรีถึงอ่างหิน มีป่าชายเลน ป่าละเมาะ เช่น ป่าแสม ป่าโกงกาง ป่าจาก เป็นที่อยู่ของยุง มีนาเกลือ พรรณไม้ตามฝั่งทะเลเช่น มะพร้าว ตาล หมาก สน
|
ทรัพยากรธรรมชาติจากพืชในป่าที่สำคัญ ได้แก่ ไม้สัก พะยุง ไม้แดง ไม้พุด ไม้จันทน์ ไม้ฝาง ไม้ดำดง ไม้มะริด ไม้ตะเคียน ไม้ยาง ไม้ประดู่ ไม้ตะแบก ไม้อินทนิน ไม้รวก ไม้ไผ่ป่า ไม้ไผ่สีสุก ไม้แสม ไม้เต็ง ไม้รัง ไม้มะเกลือ ไม้โกงกาง เป็นต้น ของป่าอื่น ๆ ได้แก่ อบเชย การะบูน หวาย ครั่ง รง สีเสียด น้ำมันยาง ชัน กำยาน ลูกกะเบา ลูกพุงทะลาย เป็นต้น
|
|
|
สยามตั้งอยู่ในเขตร้อน มีสามฤดู คือ ฤดูร้อน ฝนและหนาว ในฤดูฝน ลมสินค้า (ลมมรสุม) ตะวันตกเฉียงใต้พัดเอาความชื้นมาจากฝั่งทะเลอันดามันในมหาสมุทรอินเดีย ทำให้ฝนตกชุกบริเวณภาคเหนือ กลาง และใต้ ส่วนฤดูหนาว ลมสินค้า (มรสุม) ตะวันออกเฉียงใต้พัดเอาความหนาวเย็นมาจากไซบีเรีย ในต้นฤดูหนาวประมาณเดือนตุลาคม หากสังเกตฟากฟ้า อาจเห็นเมฆดำเนื่องด้วยลมมรสุมฤดูหนาวหอมเมฆฝนกลับจากทิศตะวันออกเฉียงเหนือไปยังตะวันตกพร้อมกับเริ่มนำพาอากาศเย็นเป็นการสั่งลาฤดูฝน อากาศฤดูหนาวบนภูเขาตอนเหนือเกือบเท่ากับอากาศในเขตอบอุ่น อากาศในที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาตอนกลางวันมีลมทะเลจากอ่าวสยามคลายความร้อน กลางคืนอากาศเย็นสบาย กลางวันที่ร้อนในฤดูร้อน วัดอุณหภูมิใต้ร่มไม้ที่กรุงเทพ ฯ ประมาณ 32 องศาเซนติเกรด (เซลเซียส) ฤดูหนาวอุณหภูมิประมาณ 13 องศาเซนติเกรด (เซลเซียส) ส่วนที่ราบสูงอีสาน มีลมสินค้า (ลมมรสุม) ตะวันออกเฉียงเหนือพัดมาปะทะอย่างเต็มที่ จึงแล้ง ฤดูฝนมีน้ำไม่เพียงพอ พื้นที่ลุ่มแม่น้ำมูลและชีเป็นเลนตม และมักมีโรคระบาด ภาคใต้ อากาศไม่หนาวไม่ร้อนจัดเนื่องด้วยอยู่ใกล้ทะเล มีฝนตกชุก
|
|
|
- เวนิสแห่งตะวันออก
- รถยนต์ รถไฟ เรือบิน...และเกวียน
พลเมืองสยามยังคงใช้เส้นทางน้ำเพื่อสัญจรไปมาและขนส่งสินค้าขึ้นล่องระหว่างภูมิภาค ด้วยมีแม่น้ำลำคลองจำนวนมาก คลองสำคัญในดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำเจ้าพระยา เช่น คลองประเวศบุรีรมย์ คลองสำโรง คลองแสนแสบ คลองหกวาสายล่าง คลองรังสิตประยูรศักดิ์ คลองหกวาสายบน คลองบางเหี้ยและเปร็ง คลองระพีพัฒน์ คลองขุด คลองในพื้นที่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา ได้แก่ คลองมหาชัย คลองท่าจีน คลองภาษีเจริญ คลองดำเนินสะดวก คลองมหาสวัสดิ์ คลองบางยี่หน คลองบางปลาม้า
|
นอกจากทางน้ำแล้ว ทางคมนาคมสายหลักคือ ถนน ทางรถไฟ มีสถานีรถไฟสำคัญอยู่ที่กรุงเทพ ฯ ทางอากาศ สนามบินใหญ่ที่สุดอยู่ที่ดอนเมือง ซึ่งเดิมเป็นสันดอนปากแม่น้ำใหญ่ ระดับสูงกว่าผืนนาคลองรังสิตเพียงสองสามฟุต นอกจากนี้มีสนามบินโคราชและทางเกวียนซึ่งมีโคราชเป็นศูนย์กลางทางเกวียนที่ใหญ่ที่สุด
|
|
|
- สินค้าส่งออก
- สินค้านำเข้า
มีทั้งจากป่า เช่น ไม้ต่าง ๆ พืชผักผลไม้ สินค้าส่งออกเป็นสิ่งที่เหลือกินเหลือใช้ภายในประเทศ ตามลำดับที่สำคัญคือ ข้าว ไม้สัก ยางพารา พริกไทย ยาสูบ กระวาน น้ำตาล หอม ผลไม้ รง ฝ้าย ถั่วต่าง ๆ เม็ดละหุ่ง ไหมดิบและผ้าไหม เนื้อมะพร้าวแห้ง หมาก ไข่ไก่ ไข่เป็ด รังนก แพรดำ ผ้าม่วง และครั่ง แร่ธาตุ เช่น ดีบุก วูลแฟรม อัญมณี ในจำนวนนี้ ข้าวเป็นสินค้าออกหลัก มูลค่าสินค้าส่งออกปีละประมาณ 200 ล้านบาท
|
สินค้านำเข้า ได้แก่ ผ้า เครื่องดื่มและอาหารกระป๋อง อัญมณีและแร่ธาตุมีค่า เครื่องเหล็ก น้ำมัน ยาสูบ กระสอบป่าน ไหม ฝิ่น เครื่องจักร ยานพาหนะ สุรา กระดาษ เครื่องถ้วยชามและเครื่องแก้ว ยารักษาโรค ไม้ขีดไฟ เสื่อไม้ รวมมูลค่าสินค้านำเข้าปีละประมาณ 150 ล้านบาท
|
|
|
มีประชากรประมาณ 10 ล้านคน นับถือพระพุทธศาสนาประกอบด้วยคนเชื้อสายไทย ลาว มอญ เขมร และต่างด้าว เช่น จีน แขก มลายู พม่า เขมร ญี่ปุ่น ฝรั่ง นอกจากนี้ยังมี กะเหรี่ยง เซมัง (เงะ) ละว้า ขมุ ข่า ชอง แม้ว มูเซอ กุย ฮ่อ เย้า ลีซอ แกว (ญวน) เงี้ยว ลื้อ พลเมืองในสยามนี้เกิดจากเชื้อชาติต่าง ๆ ที่ผสมผสานกัน จนเป็นชาติไทย สายเลือดเดียวกัน
|
|
|
- บ้านเมืองของเรานี้แสนอุดมสมบูรณ์
- ในน้ำมีปลา
- ในนามีข้าว
- ในป่ามีไม้
- ในดินมีสินแร่
- ในครัวเรือนมีหัตถกรรม
ความมั่งคั่งของประเทศเกิดจากทำนาเป็นอาชีพเป็นหลัก ทำเหมืองแร่ดีบุกเป็นอาชีพนิยมรองลงมา ทำป่าไม้เป็นอาชีพสำคัญลำดับสาม นอกจากนี้คือ ทำไร่อ้อย ยาสูบ พริกไทย กาแฟ กาแฟของจันทบุรีมีรสชาดดีเท่ากาแฟที่ดีที่สุดของชวา
|
อาหารสำคัญรองลงมาจากข้าวคือปลา แหล่งประมงสำคัญคือปากแม่น้ำเจ้าพระยาจังหวัดสมุทรปราการและท่าจีนจังหวัดสมุทรสาคร ปลาแห้ง ปลาเค็มส่งออกไปจำหน่ายประเทศจีนม้ก อ่าวสยามบริบูรณ์ด้วยสัตว์น้ำเค็มนับล้าน ทั้งปลา ปูทะเล หอยต่าง ๆ กุ้ง ไข่จาระเม็ด ทะเลสาบสงขลาเป็นทะเลตื้น มีพื้นที่ต่ำ แคบและยาว มีป่าไม้กั้นแบ่งพื้นที่จากทะเลใหญ่ มีความยาว 80 กิโลเมตร ตั้งอยู่ในบริเวณที่ราบพัทลุง อุดมสมบูรณ์ด้วยต้นมะพร้าวและสัตว์ทะเลน้ำเค็ม ประชากรจึงมีอาชีพประมง และเก็บไข่เต่า รังนกนางแอ่นตามเกาะต่าง ๆ ขายเลี้ยงชีพ แหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้ำจืดสำคัญ ได้แก่ ผักไห่ จังหวัดอยุธยา บึงบรเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ ดอนกำยาน จังหวัดสุพรรณบุรี บึงสีไฟ จังหวัดพิจิตร
|
พื้นที่ลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาเป็นที่ทำนาที่วิเศษมาก โดยเฉพาะดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำ มีลำธาร คลองไหล่ผ่านทุกทิศ รับน้ำบริบูรณ์ แควป่าสัก สาขาของแม่น้ำเจ้าพระยา ไหลจากจังหวัดเพชรบูรณ์มารวมกับแม่น้ำลพบุรีที่พระนครศรีอยุธยา มีประตูกั้นน้ำที่ท่าหลวงเหนืออำเภอท่าเรือ ทดน้ำไหลเข้าไปในคลองระพีพัฒน์ หล่อเลี้ยงทุ่งนาย่านคลองรังสิตประยูรศักดิ์ เดือนเมษายนน้ำเจ้าพระยาน้อยที่สุด เมื่อเริ่มฤดูฝน น้ำมากขึ้น ระหว่างเดือนตุลาคมถึงกันยายน น้ำไหลบ่าท่วมทั้งสองฝั่ง เมื่อน้ำลด โคลนตกค้างทำให้แผ่นดินอุดมสมบูรณ์ สองฝั่งน้ำเจ้าพระยาอุดมด้วยต้นไผ่ ต้นไม้สูงหนาแน่น หมู่บ้าน วัด เจดีย์ทองงามอร่าม ไร่นาสุดลูกตา จังหวัดที่มีพื้นที่เพาะปลูกมากที่สุด คือ พระนครศรีอยุธยา ประมาณ 3,766 ไร่ เมื่อได้ข้าวเปลือกแล้วต้องส่งมาสสีเป็นข้าวสาร โรงสีไฟส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในกรุงเทพ ฯ เกิดอาชีพพ่อค้าคนกลางรับซื้อข้าวเปลือกส่งลงเรือมาสี พ่อค้าเหล่านี้ส่วนใหญ่เป็นคนจีน แต่มีหลายรายที่ตั้งโรงสีขนาดเล็กในชุมชนที่ทำนาตามริมน้ำลำคลอง ใช้เครื่องยนต์ เป็นการประหยัดค่าโสหุ้ยและกำไรของพ่อค้าคนกลางเพราะไม่ต้องขนข้าวมาสีที่กรุงเทพ ฯ
|
ภาคเหนือมีอุตสาหกรรมทำไม้ตามภูเขา มีการตัดไม้ขนไม้ พ่อค้าไม้มักเป็นบริษัทต่างชาติ เช่น แองโกลสยาม บอมเบเบอร์ม่า หลุยส์ ที. เลียวโนเวนส์ บอเนียว อีสเอเชียติก โดยมีคนงานคือชาวเขาและพวกขมุต้องโค่นไม้ที่มีอายุสมควรตัด และต้องปลูกทดแทน ขนส่งไม้ซุงตามลำน้ำ รัฐตั้งโรงภาษีสำหรับเก็บภาษีซุงด่านเก็บภาษีที่สำคัญอยู่ที่ปากน้ำโพ ในแต่ละปีมีไม้ประมาณ 80,000 ต้น ผูกเป็นแพใหญ่ล่องผ่านปากน้ำโพลงมาเข้าโรงเลื่อยที่กรุงเทพ ฯ
|
การทำเหมืองแร่ดีบุกเป็นอุตสาหกรรมสำคัญของภาคใต้ โดยเฉพาะที่เกาะภูเก็ต ดีบุกที่ขุดได้ที่ภูเก็ตปีหนึ่ง ๆ มีจำนวนประมาณ 102 ล้านหาบ ส่งไปยังบริษัทถลุงแร่ที่ปีนังและสิงคโปร์ซึ่งเป็นตลาดแร่ดีบุกที่สำคัญของโลก ดีบุกนี้ใช้เป็นวัตถุดิบทำกระป๋องบรรจุอาหาร ใช้หุ้มเหล็กทำสังกะสี เพราะเป็นแร่ที่ไม่ขึ้นสนิม ส่วนสินแร่ประเภทอัญมณีนั้น จันทบุรีมีชื่อเสียงเป็นแหล่งกำเนิดอัญมณีมีค่าของโลก คือ ทับทิมสยาม และบุษราคัม บางกะจะ รวมทั้งพลอยสวยงามชนิดอื่น ๆ แถบภูเขาตอนเหนือ แหล่งเกลือสำคัญของประเทศอยู่ที่ปากน้ำเจ้าพระยาและแม่กลอง เพชรบุรี และบางแห่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สินแร่ล้ำค่าอีกชนิดคือ ทองคำ ที่บางสะพาน ประจวบคีรีขันธ์ , โต๊ะโม๊ะ ปัตตานี , หล่มศักดิ์ เพชรบูรณ์ และ กบินทร์บุรี และ วัฒนานคร ปราจิณบุรี น้ำมันที่เมืองฝาง ถ่านหินที่สุราษฎร์ธานี
|
งานหัตถศิลป์เป็นอาชีพที่มีชื่อเสียงในหลากหลายภูมิภาคของสยาม เช่น งานทอผ้าไหมผ้าฝ้ายทางภาคเหนือและอีสาน งานช่างเครื่องเงินภาคเหนือ ผ้าไหมและเสื่อกกจันทบุรี ในอดีตพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดทรงพระภูษาไหมจันทบูรณ์ เครื่องปั้นดินเผามอญนนทบุรี เป็นต้น
|
|
|
ชาวไทยในแผ่นดินสยาม เคยได้รับการกล่าวขานจากต่างชาติว่าเป็นชนชาติเอื้ออารีมีความอ่อนโยน เอาใจเขามาใส่ใจเรา รักความสงบทังหญิงและชาย ดังคำที่ว่า “ สยามเมืองยิ้ม ” ทั้งนี้ก็คงจะเนื่องมาจาภูมิประเทศที่อุดมสมบูรณ์ ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว และเป็นเมืองที่มีพระพุทธธรรมนำทางสว่าง แม้ทุวันนี้ความอุดมสมบูรณ์อิ่มเอิบของเมืองไทยจะลดน้อยลง แต่ก็ยังไม่สิ้นหวังของเพียงพลเมืองทั้งหลายที่อาศัยร่วมแผ่นดินนี้ ช่วยกันพลิกฟื้นความอุดมสมบูรณ์ให้คืนกลับมาอีกครั้ง รักษาผืนป่า แม่น้ำลำธาร วัฒนธรรม ศีลธรรมอันงดงามให้คงอยู่คู่แผ่นดินนี้ตลอดไป
|
|
|
|
|
|
|