วิถีประเพณี

            หญิงชาวหาดเสี้ยวจะต้องทอผ้าใช้เอง ทุกคนต้องมีซิ่นตีนจกประจำตัว เมื่ออายุ ๑๖ ปี จะเกล้าผมสูงเป็นมวยบนกระหม่อม อายุ ๒๐ ปีจะเปลี่ยนเป็นขัดผมปักปิ่นเงินหรือทอง เมื่อออกเรือนแล้วจึงถอดปิ่นได้ เสื้อผ้าปกติเป็นเสื้อฝ้ายแขนยาวคอปิดย้อมสีเข้ม ผ่าหน้า มีกระดุมเงิน งานพิธี ใช้ผ้าแถบคาดอก สไบฝ้ายสีสด ไม่ใส่เสื้อ ซิ่นจก เครื่องประดับเงินหรือทอง เช่นตุ้มหู สร้อยข้อมือเงินหรือทองลายตะขาบ ถ้ามีฐานะดีจะสวมสร้อยสายสะพาย ผู้เฒ่าหิ้วย่ามใส่หมากพลู ชายใส่เสื้อคอกลมฝ้าย กางเกงกรอมเข่า ย้อมมะเกลือเวลาทำงาน ผ้าขาวม้าพันเอว เวลาไปงานพิธี แต่งโจงกระเบน เสื้อแขนยาว คอปิด คาดผ้าขาวม้า เหน็บมีดสั้นข้างเอว ยามค่ำคืนเมื่อหมู่บ้านหาดเสี้ยวยังไม่มีไฟฟ้า ชาวบ้านจุดตะเกียงกระป๋องน้ำมันก๊าด ผู้สาวทอผ้า ผู้บ่าวนั่งคุย บางทีมีกิจกรรมการละเล่น หนังขายยา หนังกลางแปลงที่ลานวัดหาดเสี้ยวหรือที่ว่าการอำเภอ ประเพณีเกี้ยวสาว นิยมทำในหน้าหนาว สมัยก่อนไม่มีฟ้อนรำ แต่มีรำแคน เมื่อผู้บ่าวชอบพอสาวใดจะเตรียมไม้ยาวไว้แหย่ร่องกระดานห้องนอนสาวที่ตนเองชอบเพื่อเรียกให้ลงมาคุย เมื่อสาวลงมา ผู้บ่าวเป่าแคนร้องเพลง ผู้สาวปั่นฝ้าย กรอด้าย ทอผ้าตั้งแต่หัวค่ำจนดึกดื่นกลางแสงจากกองไฟที่ก่อไว้เพื่อให้ความอบอุ่นและความสว่างใต้เดือนดาวและสายลมยามฤดูเหมันต์ ประเพณีท้องถิ่นของหมู่บ้านหาดเสี้ยว ที่เรียกว่า ฮิตคอง หรือ จารีตประเพณีและทำนองคลองธรรมในการครองบ้านครองเรือน ชาวหาดเสี้ยว มีนิสัยขยันขันแข็ง เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และเคร่งครัดธรรมเนียมประเพณี โดยมีภาษาถิ่นคือภาษาไทพวน ประเพณีทั้งปีมีมากมายและสำคัญต่อชีวิตของชาวหาดเสี้ยวทุกช่วงวัยนับแต่หนุ่มสาวเริ่มมีสัมพันธ์จวบจนครองรักครองเรือน มีบุตรคนแรก ไปจนกระทั่งแก่เฒ่าและตาย รวมทั้งงานบุญประเพณีของท้องถิ่นที่ผู้คนจะต้องมารวมกันทำกิจกรรม แม้จะเป็นประเพณีที่จัดกันทั่วไปในประเทศ แต่ก็มีรายละเอียดที่เป็นเอกลักษณ์ของชุมชน เช่น การอาบน้ำก่อนกาที่แม่น้ำยมเพื่อชำระบาปเคราะห์ตรุษสงกรานต์ (เดือนห้า) การเตรียมข้าวปุ้น (ขนมจีน) จุดบั้งไฟถวายเป็นพุทธบูชาและการจัดตกแต่งชะลอมผลไม้ถวายพระในงานบุญสลากภัตร์วิสาขบูชา (เดือนหก) การใส่บาตรขนมเทียนเข้าพรรษา ประเพณีกำเกียง (เดือนเก้า) ประเพณีทานข้าวสะ(เดือนสิบ) บุญออกพรรษา (เดือนสิบเอ็ด) พายเรือทอดกฐินและลอยกระทง (เดือนสิบสอง) ลงแขกเกี่ยวข้าว (เดือนอ้าย) กำฟ้า (เดือนสาม) บวชช้างหาดเสี้ยว (เดือนสี่) แม้ว่าปัจจุบันนี้ ความเจริญทางวัตถุจะเข้ามาสู่บ้านหาดเสี้ยวมากขึ้น แต่สิ่งที่ชาวหาดเสี้ยวยังคงรักษาไว้ คือวัฒนธรรมประเพณีอันงดงาม และผ้าหาดเสี้ยวก็ยังคงได้รับความนิยม เป็นสื่อที่แสดงอัตลักษณ์ของชาวไทพวนตำบลหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย