สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์เมื่อครั้งเดินทางมาสำรวจมณฑลพิษณุโลกในปีพ.ศ.2444 ทรงบันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับหม้อกรันพระร่วงไว้ว่า "วันที่ ๑๘ เวลาตื่นนอนเช้าพระยาสุโขทัยเอา "หม้อกรัน" มาให้ ๓ ใบ เป็นหม้อที่ตั้งใจทำอย่างปราณีตภาษาชาวบ้าน เขาทำงานกันที่บ้านทุ่งหลวงอยู่ใต้เมืองสุโขทัยฝั่งตะวันตก หม้อใหญ่กระพุงเกือบ ๒ ศอกเขาก็ทำ”
“หม้อกรัน” เป็นหม้อดินเผาไม่เคลือบ ที่มีคุณสมบัติพิเศษคือ ใส่น้ำแล้วให้ความเย็นมากกว่าหม้อดินทั่วไป
บ้านทุ่งหลวง เป็นหมู่บ้านในตำบลทุ่งหลวง อำเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย ชาวบ้านมีอาชีพทำไร่นาเป็นหลัก หมดหน้านา ก็มีอาชีพเสริม ที่โดดเด่นคือ การทำเครื่องปั้นดินเผา จากดินท้องนาที่หาได้ง่ายในหมู่บ้าน เป็นความชำนาญที่สืบทอดมาตั้งแต่บรรพบุรุษ
เครื่องปั้นดินเผาทุ่งหลวง เป็นแบบไม่เคลือบ โดยทำเป็นเครื่องใช้ไม้สอยประจำวัน เช่น โอ่ง กระถาง หม้อ คนโท กาน้ำ และเครื่องประดับตกแต่ง เครื่องบูชาตามความเชื่อที่มีมาแต่บรรพบุรุษ วัสดุที่ใช้เป็นดินเหนียวเนื้อละเอียด กรรมวิธีทำมีสองแบบ คือ แบบที่ขึ้นรูปชิ้นงานโดยใช้เครื่อง ต้องเตรียมดิน แยกสิ่งสกปรกออก นำมาขึ้นรูปทีละชิ้นโดยใช้แป้นหมุน และแบบที่หล่อจากแม่พิมพ์ ซึ่งทำเมื่อต้องการจำนวนมาก และมีขนาด รูปร่างเหมือนกัน ต้องเตรียมดิน คัดแยกสิ่งสกปรกออก โดยกรองหรือร่อน นำไปหมักในบ่อ ให้ได้น้ำดิน แล้วนำมาหยอดในแม่พิมพ์ ทิ้งไว้ให้แห้ง แกะออกจากแม่พิมพ์ ตกแต่งทำลวดลาย ตากแห้งแล้วจึงเผา โดยใช้กิ่งไม้เป็นเชื้อเพลิง