กฎมณเฑียรบาล

PIC26

สมเด็จพระศรีพัชรินทิราบรมราชินีนาถและพระราชโอรส

    

         ในปี ๒๔๖๗ โปรดเกล้าฯ ให้ตรากฎมณเทียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันติวงศ์ พ.ศ. ๒๔๖๗ ขึ้นเพื่อเป็นหลักเกณฑ์ในการสืบสันตติวงศ์ โดยหลักๆ คือ

         "การสืบสันตติวงศ์ พระเจ้าอยู่หัวจะเป็นผู้ทรงแต่งตั้งพระรัชทายาทให้สืบสันตติวงศ์ และเมื่อถึงกาลจำเป็น เมื่อพระเจ้าอยู่หัวสวรรคตโดยมิได้ทรงถอดถอนพระรัชทายาทนั้น ให้พระรัชทายาทนั้นเป็นผู้รับราชสมบัติสืบสันตติวงศ์ได้ทันที แต่หากพระเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคตโดยมิได้แต่งตั้งพระรัชทายาท ให้สืบกันตามลำดับโดยให้พิจารณาพระราชโอรสพระองค์โตของพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศที่ประสูติจากพระอัครมเหสีก่อน และหากพระราชโอรสองค์นั้นสิ้นพระชนม์ไปก่อน ก็ให้พิจารณาพระโอรสองค์โตที่ประสูติจากพระอัครชายาของพระราชโอรสที่สิ้นไปแล้วนั้น"

         มาตรา ๙ ลำดับชั้นเชื้อพระบรมราชวงศ์ซึ่งจะควรสืบราชสันตติวงศ์ได้นั้น ท่านว่า ให้เลือกตามสายตรงก่อนเสมอ ต่อไม่สามารถจะเลือกทางสายตรงได้แล้ว จึงให้เลือกตามเกณฑ์ที่สนิท มากและน้อย และ (๘) ถ้าแม้ว่าสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวไร้พระราชโอรสและพระราชนัดดา ท่านว่าให้ อัญเชิญสมเด็จพระอนุชาที่ร่วมพระราชชนนีพระองค์ที่มีพระชนมายุถัดลงมาจากพระองค์สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขึ้นทรงราชย์สืบราชสันตติวงศ์

         มาตรา ๑๑ เจ้านายผู้เป็นเชื้อพระบรมราชวงศ์ ถ้าแม้ว่าเป็นผู้มีลักษณะอย่างใด อย่างหนึ่งซึ่งกล่าวไว้ข้างล่างนี้ไซร้ ท่านว่าให้ยกเว้นเสียจากลำดับสืบราชสันตติวงศ์ ลักษณะที่กล่าวนี้ คือ

                  (๑) มีพระสัญญาวิปลาส

                  ๒) ต้องราชทัณฑ์เพราะประพฤติผิดพระราชกำหนดกฎหมายในคดีมหันตโทษ

                  (๓) ไม่สามารถทรงเป็นอัครพุทธศาสนูปถัมภก

                  (๔) มีพระชายาเป็นนางต่างด้าว กล่าวคือ นางที่มีสัญชาติเดิมเป็นชาวประเทศอื่น นอกจากชาวไทยโดยแท้

                  (๕) เป็นผู้ที่ได้ถูกถอนออกแล้วจากตำแหน่งพระรัชทายาท ไม่ว่าการถูกถอนนี้จะได้เป็นไปในรัชกาลใดๆ

                  (๖) เป็นผู้ที่ได้ถูกประกาศยกเว้นออกเสียจากลำดับสืบราชสันตติวงศ์

PIC29

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจักรพงศ์ภูวนาถ หม่อมคัทรีน และ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงศ์

    

         มาตรา ๑๒ ท่านพระองค์ใดตกอยู่ในเกณฑ์มีลักษณะบกพร่องดังกล่าวมาแล้วในมาตรา ๑๑ แห่งกฎมณเฑียรบาลนี้ไซร้ ท่านว่าพระโอรสอีกทั้งบรรดาเชื้อสายโดยตรงของท่านพระองค์นั้น ก็ให้ยกเสียจากลำดับสืบราชสันตติวงศ์ด้วยทั้งสิ้น

         มาตรา ๑๓ ในกาลสมัยนี้ยังไม่ถึงเวลาอันควรที่ราชนารีจะได้เสด็จขึ้นทรงราชย์เป็น สมเด็จพระแม่อยู่หัวบรมราชินีนาถ ผู้ทรงสำเร็จราชการสิทธิ์ขาดอย่างพระเจ้าแผ่นดินโดยลำพังแห่ง กรุงสยาม ฉะนั้นท่านห้ามมิให้จัดเอาราชนารีพระองค์ใด ๆ เข้าไว้ในลำดับสืบราชสันตติวงศ์เป็นอันขาด




PIC27

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้า
เจ้าอยู่หัว พระราชอนุชาร่วม
พระราชชนนีรัชกาลที่ ๖ เพียง
พระองค์เดียวที่เหลืออยู่


 
PIC28

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
จุลจักรพงศ์ พระโอรสใน
สมเด็จเจ้าฟ้าจักรพงศ์ภูวนาถ
มีพระมารดาเป็นต่างชาติ
ทรงถูกยกเว้นตามมาตรา ๑๒

 
PIC30

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
วรานนท์ธวัช พระโอรสใน
สมเด็จเจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก
ทรงถูกยกเว้นจากลำดับการ
สืบสันตติวงศ์ตามมาตรา๑๒