พระมาลาแห่งเกียรติยศ

       “มาลา” เป็นศัพท์ที่เนื่องมาจากการนำดอกไม้มาประดับศีรษะ ภายหลังมีการประดิษฐ์โลหะมีค่าเป็นรูปดอกไม้ จึงเรียกเครื่องประดับศีรษะรวมๆ ว่า มาลา มีทั้งชนิดมีปีกและไม่มีปีก พระมาลาหรือหมวกมีทั้งทำด้วยผ้า หนังสัตว์ พระมาลาที่แสดงยศศักดิ์และเป็นเครื่องราชูปโภค เป็นชนิดมีปีก พระมาลาที่เคยทรงใช้ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ได้แก่ พระมาลาเส้าสูง และพระมาลาเบี่ยง

พระมาลาเส้าสูง


       เป็นพระมาลาที่พับปีกขึ้นไว้ด้านข้าง มีสายทองกระหวัดรัดไว้ให้คงรูป ทรงสูงทำด้วยสักหลาด รอบองค์ประดับเกี้ยวทองคำลงยาฝังเพชร มีเกี้ยวยอด ด้านข้างมีขนนกการะวเก หรือพระยี่ก่าประดับ ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระมหาพิชัยมงกุฎ เสด็จพระราชดำเนินโดยกระบวนพยุหยาตราทางสถลมารคจากพระบรมมหาราชวังไปวัดพระศรีรัตนศาสดาราม และทรงเปลื้องพระมหาพิชัยมงกุฎ ทรงพระมาลาเส้าสูงเมื่อเสด็จพระราชดำเนินเข้าวัด เนื่องด้วยตามราชประเพณีจะไม่ทรงพระมาหพิชัยมงกุฎเข้าในพระอาราม แต่ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชฯ ทรงพระมาลาเส้าสูงในกระบวนเสด็จโดยมิได้ทรงพระมหาพิชัยมงกุฎ ครั้งรัชกาลพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระมาลาเส้าสูงสีเขียวในกระบวนเสด็จพระราชดำเนินทางชลมารค ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก

พระมาลาเส้าสูง
พระมาลาเส้าสูง


พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระมาลาเส้าสูง
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงพระมาลาเส้าสูง


พระมาลาเบี่ยง

       เป็นเครื่องราชศิราภรณ์หมวดพิชัยสงครามสำหรับพระมหากษัตริย์ในการออกศึก แต่เมื่อมิได้ทรงทำสงคราม พระมาลาเบี่ยงเป็นเครื่องราชูปโภคหมวดเครื่องพิชัยสงคราม ตั้งไว้บนพระแท่นมณฑลในพระราชพิธีสำคัญ เช่น พระราชพิธีบรมราชาภิเษก เป็นพระมาลาทำด้วยหนัง ลงรักสีดำ รูปทรงเหมือนลูกฟักตัดครึ่ง ภายในมีผ้าผูกกระโจมลง จากด้านบนเพื่อใช้รัดคาง เมื่อจะทรงใช้ในการพระราชสงคราม จะทรงสวมพระมาลาลงยันต์ซับในก่อนชั้นหนึ่ง รอบองค์พระมาลาเบี่ยงประดับด้วยพระพุทธรูปทองคำ บนยอดมีพู่สีแดง ปีกพระมาลามีพู่ห้อยสองข้าง