เรือนที่สร้างด้วยไม้ไผ่  ผูกมัดโครงสร้างและส่วนประกอบเข้าด้วยกันโดยใช้หวายและตอก  หลังคามุงด้วยจากหรือแฝก  ฝาใช้ไม้ไผ่สานขัดกัน เรียกว่า ฝาขัดแตะ  หรือใช้ไม้ไผ่เป็นโครงขัดด้วยจาก เรียกว่า ฝาสำหรวด  พื้นใช้ไม้ไผ่สับแล้วแผ่ออกเป็นปื้นๆ เรียกว่า สับฟาก หรือ ฟาก  ที่เป็นที่มาของคำว่า ตกฟาก  หมายถึง  เวลาที่เด็กแรกเกิดตกลงบนฟาก  เรือนเครื่องผูกมักสร้างเตี้ยๆ พอให้พ้นจากสัตว์ร้ายหรือยกพื้นสูงขึ้นจนพ้นน้ำ  เรือนเครื่องผูกอาจสร้างเป็นเรือนเดี่ยวหรือสร้างเป็นเรือนขนาดใหญ่  มีเรือนนอน  เรือนครัว  ชาน  พื้นเรือนอาจปูด้วยฟากไม้ไผ่หรือไม้กระดาน 

        เรือนที่สร้างด้วยไม้จริง  โดยประกอบเครื่องไม้เป็นส่วนๆ เช่น  ทำฝา  ทำหน้าจั่วให้เสร็จก่อน  แล้วจึงเตรียมโครงสร้างส่วนอื่นๆ เช่น เสา รอด พื้น โครงหลังคา  เสร็จแล้วจึงนำส่วนประกอบทั้งหมดเหล่านั้นมาประกอบกันเป็นเรือน  เรือนเครื่องสับหรือเรือนหลังคาจั่ว  เป็นเรือนใต้ถุนสูง  พื้นยกสูงจนเดินรอดได้  ใช้เป็นที่พักผ่อนหรือเลี้ยงสัตว์  เก็บเครื่องมือเครื่องใช้ทางการเกษตร  ฝาเรือนเป็นไม้จริงซึ่งส่วนมากเป็นไม้สัก  ทำเป็นแผง  มีหลายแบบ  เช่น ฝาปะกน  หรือฝาปะกนลูกฟัก  ฝาสำหรวด  ฝามักสอบเข้าเล็กน้อย  หน้าต่างเปิดเข้าด้านใน  หลังคาจั่วลาดชัน  มุงด้วยจาก  กระเบื้อง  หรือ  สังกะสี  มีไม้ปิดเครื่องมุงด้านสกัดเป็นรูปสามเหลี่ยมเรียก ป้านลม  เรือนเครื่องสับมีทั้งแบบที่สร้างเป็นเรือนเดี่ยว  ประกอบด้วยเรือนนอน  ครัว  ระเบียงและชาน หรือสร้างเป็นเรือนหมู่  มีเรือนนอนมากกว่าหนึ่งหลัง  มีชานเชื่อมถึงกัน  มีเรือนครัว  หอนั่งหรือหอนก  เรือนหมู่เป็นเรือนสำหรับครอบครัวขยายหรือเรือนคหบดีหรือผู้มีฐานะทางสังคมสูง