หนังสือพระมหาธีรราชเจ้ากับโฮเต็ลวังพญาไท ผลงานของผู้แต่ง ขนิษฐา บัวงาม ไม่ได้เป็นเพียงบันทึกเรื่องราวของพระราชวังแห่งหนึ่งเท่านั้น แต่ยังเป็นงานเขียนที่ชวนให้ผู้อ่านมองเห็นถึงการเดินทางของสังคมไทยผ่านวังพญาไท ซึ่งสะท้อนความเปลี่ยนแปลงของประเทศ รวมถึงแนวคิดการสร้างชาติและการปฏิรูปประเทศในแต่ละยุคสมัย
เรื่องราวของวังพญาไทเริ่มต้นขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงมีพระราชดำริให้สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่ประทับสำหรับเสด็จทอดพระเนตรการทำนา ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงใช้เป็นพระราชฐานส่วนพระองค์ และทรงมีพระราชดำริให้เป็นศูนย์กลางแนวคิดสมัยใหม่แบบตะวันตก ทั้งด้านสถาปัตยกรรม วัฒนธรรม และเศรษฐกิจ อาทิ การจัดตั้ง “ดุสิตธานี” เมืองจำลองประชาธิปไตย และพระราชดำริปรับปรุงพระราชวังพญาไทเป็น “โฮเต็ลวังพญาไท” โรงแรมหรูแห่งแรกของสยาม สมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 วังพญาไทได้รับการปรับปรุงให้เป็นโรงแรมตามพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และยังเป็นที่ตั้งของสถานีวิทยุกรุงเทพฯ ที่พญาไท สถานีวิทยุแห่งแรกของไทย และโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้าในเวลาต่อมา
การเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ สะท้อนพระวิสัยทัศน์ของพระมหากษัตริย์ที่ทรงให้ความสำคัญกับการใช้ประโยชน์ของสถานที่ให้เกิดคุณค่าต่อสังคม และแสดงให้เห็นถึงการปรับตัวของสถาบันกษัตริย์ต่อความเปลี่ยนแปลงทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง หนังสือเล่มนี้จึงเป็นมากกว่างานเขียนทางประวัติศาสตร์ หากแต่เป็นบันทึกแห่งอารมณ์ ความทรงจำ และอุดมการณ์ของพระมหากษัตริย์ผู้ทรงมีวิสัยทัศน์ ชวนให้ผู้อ่านระลึกว่า สถาปัตยกรรมและประวัติศาสตร์ไม่ใช่เพียงสิ่งที่ถูกเก็บไว้ในพิพิธภัณฑ์ แต่คือชีวิต เรื่องราวของชาติ เหมาะกับผู้อ่านที่หลงใหลในเรื่องราวของพระราชวังไทย ประวัติศาสตร์สยาม และพระราชกรณียกิจของกษัตริย์ผู้ทรงเป็นต้นแบบแห่งความคิดสมัยใหม่
หากสนใจอ่านหนังสือเล่มนี้ สามารถตรวจสอบสถานะได้ที่ ห้องสมุด มสธ.