ในยุคที่ความเร่งรีบ ความเครียด และความกังวลต่าง ๆ รุมเร้าจิตใจเราแทบจะทุกวัน การหันหน้าเข้าหาธรรมชาติและต้นไม้อาจเป็นคำตอบที่หลายคนมองข้ามไป
อีพีนี้ขอแนะนำ Plant Therapy หรือ การบำบัดด้วยพืช ธรรมชาติ เป็นศาสตร์ที่ได้รับการยอมรับมากขึ้นเรื่อย ๆ ว่าสามารถช่วยเยียวยาและฟื้นฟูสุขภาพจิตได้อย่างมีประสิทธิภาพค่ะ แต่ Plant Therapy ไม่เพียงแต่เยียวยาจิตใจ ยังสามารถเยียวยาโลกได้อีกด้วย เพราะจะทำให้มนุษย์นำธรรมชาติเข้ามาเยียวยาจิตใจและสร้างพื้นที่สีเขียวให้กับชีวิต
Plant Therapy ดีต่อใจอย่างไร?
- ช่วยลดความเครียดและความวิตกกังวลได้ สีเขียวของต้นไม้และธรรมชาติช่วยลดระดับฮอร์โมนความเครียดคอร์ติซอลและเพิ่มระดับสารสื่อประสาทเซโรโทนิน ทำให้รู้สึกผ่อนคลายและมีความสุขมากขึ้น
- ช่วยบรรเทาอาการซึมเศร้า การดูแลต้นไม้ หรือแม้แต่การนั่งมองต้นไม้ ก็ช่วยกระตุ้นการผลิตเอ็นดอร์ฟินส์ ซึ่งเป็นสารแห่งความสุขตามธรรมชาติ ช่วยลดความรู้สึกโดดเดี่ยวและอ้างว้าง
- ช่วยเพิ่มสมาธิและความจำ การใช้เวลาในสภาพแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติ ช่วยให้สมองได้พักผ่อนและฟื้นฟู ทำให้มีสมาธิจดจ่อกับสิ่งต่าง ๆ ได้ดีขึ้น และยังช่วยเพิ่มความสามารถในการจดจำ
- ช่วยส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ การอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ ช่วยกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์และเปิดรับมุมมองใหม่ ๆ
ใน “หนังสือสวนบำบัด” ของ ผศ.ดร. ธนาศรี สัมพันธารักษ์ เพ็ชรยิ้ม ได้พูดถึงการบำบัดด้วยสวนกับความต้องการพิเศษ เช่น สวนสำหรับผู้ที่มีความเครียด ภาวะซึมเศร้า หมดไฟ ได้มีแนวคิดที่ว่า ธรรมชาติมีพลังในการปลอบประโลมและฟื้นฟูจิตใจอย่างน่าอัศจรรย์ การได้สัมผัสกับสีของต้นไม้ดอกไม้ เสียง หรือแม้แต่การได้ลงมือปลูกต้นไม้เล็กๆ ก็สามารถช่วยลดความเครียด ความวิตกกังวล และภาวะซึมเศร้าได้ สำหรับผู้ที่กำลังเผชิญกับภาวะหมดไฟ สวนบำบัดคือพื้นที่ที่ให้คุณได้พักผ่อนอย่างแท้จริง การได้อยู่ท่ามกลางธรรมชาติจะช่วยให้ชาร์จพลังชีวิต และกลับมาพร้อมกับความสดใสอีกครั้ง
สวนสำหรับผู้สูงอายุ เมื่อวัยล่วงเลย การได้ใช้เวลาในสวนที่ออกแบบมาอย่างเหมาะสม จะช่วยให้ผู้สูงอายุได้ออกกำลังกายอย่างปลอดภัย มีพื้นที่สังคมพบปะเพื่อนฝูงและลูกหลาน สวนสำหรับผู้สูงอายุควรคำนึงถึงความสะดวกและปลอดภัยเป็นสำคัญ เช่น มีทางเดินที่กว้างและเรียบ มีราวจับที่มั่นคง มีม้านั่งพักผ่อนที่เหมาะสม และมีกิจกรรมที่ส่งเสริมการเคลื่อนไหวร่างกาย แต่สิ่งที่ต้องคำนึงเป็นพิเศษคือความต้องการของผู้สูงอายุรวมถึงผู้ดูแล ออกแบบสิ่งแวดล้อมให้เอื้อกับผู้สูงอายุได้ใช้ชีวิตอย่างสะดวกสบาย พร้อมกับผู้ดูแลสามารถทำงานได้ง่าย ไม่ต้องลำบายกายและใจ ซึ่งจะส่งผลดีให้ผู้ดูแลมีพลังในการดูแลผู้สูงอายุอย่างมีคุณภาพ
สวนสำหรับเด็ก ไม่ใช่แค่สนามเด็กเล่นแต่เป็นห้องเรียนธรรมชาติที่ช่วยให้เด็ก ๆ ได้สัมผัสจับต้องสิ่งต่าง ๆ อย่างอิสระ ควรมีพื้นที่สำหรับการเล่นที่หลากหลาย พื้นที่วิ่งเล่นกว้าง ๆ และมีกิจกรรมที่ส่งเสริมพัฒนาการ นอกจากนี้ธรรมชาติยังมีแนวโน้มให้เด็กเล็กมีสมาธิจดจ่อมากขึ้นได้ด้วย ไม่ว่าจะอยู่ในช่วงวัยใด สวนบำบัดก็มีคุณค่าและประโยชน์สำหรับทุกคน หากสนใจอ่านรายละเอียดเพิ่มเติม สามารถหายืมตัวเล่มได้ที่ห้องสมุด มสธ. อาคารบรรณสาร ชั้น 1
Plant Therapy ดีต่อโลกอย่างไร?
- เพิ่มพื้นที่สีเขียว การปลูกต้นไม้ช่วยเพิ่มพื้นที่สีเขียวในเมืองและชุมชน ซึ่งช่วยลดอุณหภูมิและเพิ่มความชุ่มชื้นในอากาศ
- ส่งเสริมความหลากหลายทางชีวภาพ การปลูกต้นไม้หลากหลายชนิดช่วยสร้างระบบนิเวศที่สมดุลและเอื้อต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตต่างๆ
- ส่งเสริมการผลิตและการบริโภคอย่างยั่งยืน การปลูกผักสวนครัวรั้วกินได้ เป็นส่วนหนึ่งของการผลิตและการบริโภคอย่างยั่งยืน ช่วยลดการใช้สารเคมีและลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการขนส่งอาหาร
จะเริ่มต้น Plant Therapy อย่างไร?
ไม่ว่าจะมีพื้นที่มาก หรือ น้อย ก็สามารถเริ่มต้น Plant Therapy หากพื้นที่จำกัดสามารถปลูกต้นไม้ในกระถางวางประดับตามมุมบ้าน หรือจัดสวนเล็ก ๆ ไว้บนโต๊ะทำงาน หรือ หากมีพื้นที่กลางแจ้ง ลองจัดสวนปลูกผักสวนครัว หรือปลูกต้นไม้ใหญ่เพื่อให้ร่มเงา
นอกจากนี้ การใช้เวลาอยู่กับธรรมชาติ แม้ไม่ได้ปลูกต้นไม้เอง ก็สามารถหาเวลาไปเดินเล่นในสวนสาธารณะ หรือออกไปสัมผัสธรรมชาติในวันหยุด และสิ่งสุดท้ายคือการเรียนรู้เกี่ยวกับพืชและธรรมชาติ เพราะจะช่วยให้เข้าใจและเห็นคุณค่าของสิ่งมีชีวิตเหล่านี้มากขึ้น Plant Therapy ไม่ใช่แค่การเยียวยาใจ แต่ยังเป็นการเยียวยาโลกใบนี้ไปพร้อม ๆ กัน มาร่วมกันปลูกต้นไม้ ปลูกใจ ปลูกโลก ให้ยั่งยืนไปด้วยกัน
รายการอ้างอิง
ชิดสุภางค์ ฉายวิโรจน์. (2563, 16 มกราคม). ว่าด้วย plant therapy ให้ต้นไม้และสีเขียวๆ เยียวยาจิตใจ. kooper. https://kooper.co/plant-therapy/
ธนาศรี สัมพันธารักษ์ เพ็ชรยิ้ม. (2562). สวนบำบัด. บ้านและสวน.
พัธรพงศ์. (2563, 26 พฤษภาคม). Plant Therapy ประโยชน์ทางจิตใจจากการปลูกต้นไม้. รักดอก. https://rakdok.com/plant-therapy-ประโยชน์ทางจิตใจจากก/