พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 ทรงพระปรีชาสามารถในด้านวิชาการทหารจนสำเร็จการศึกษาตามหลักสูตรที่โรงเรียนนายร้อยวูลิช ประเทศอังกฤษ และและทรงได้รับสัญญาบัตรเป็นนายร้อยตรีกิตติมศักดิ์แห่งกองทัพบกอังกฤษ

นายร้อยตรีกิตติมศักดิ์แห่งกองทัพบกอังกฤษ

หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 สำเร็จการศึกษาจากวิทยาลัยอีตัน เมื่อปี พ.ศ. 2453 ด้วยพระปรีชาสามารถเป็นที่ประจักษ์ พระองค์จึงทรงสอบเข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนนายร้อยวูลิช แผนกทหารปืนใหญ่ ประเทศอังกฤษ เมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2454 ทรงพระชนมพรรษา 18 พรรษา 2 เดือน 2 วัน ทรงเป็นนักศึกษาหมายเลขทะเบียน 8663 ที่มีผลการศึกษาเป็นที่น่าพึงพอใจอย่างมาก เพราะทรงเอาพระทัยใส่ใจการศึกษาอย่างดี วิชาที่พระองค์ทรงศึกษา ได้แก่ ปืนใหญ่ ช่าง กลศึก การฝึกทหารราบ ภาษาฝรั่งเศษ กายกรรม กฎหมายทหาร ขี่ม้า พงศาวดารและอุบายทหาร แผนกปกครองทหาร สุขาภิบาล เลย ไฟฟ้า กลศึกช่าง ทำแผนที่และเครื่องจักร เป็นต้น และในด้านกิจกรรมก็เช่นกัน พระองค์ยังทรงกีฬาที่วูลิช และได้รับรางวัลจากการทรงม้าโลดโผนแบบอินเดียนแดง คือ ขี่ม้าแล้วกระโดดลงจากหลังม้า ใช้ปลายเท้าถีบพื้นกลับขึ้นไปใหม่ และห้อยหัวลงเพื่อใช้กำบังตัวไม่ให้ข้าศึกเห็น

ในขณะที่ทรงศึกษาวิชาการทหารในประเทศอังกฤษ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 เสด็จสวรรคต ในปี พ.ศ. 2453 พระองค์จึงได้เสด็จกลับประเทศไทยเพื่อเข้าร่วมพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพและได้ถวายงานครั้งสุดท้ายแด่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ด้วยการประคองพระบรมโกศขณะเชิญพระบรมศพเวียนพระเมรุมาศ แล้วจีงกลับไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษ ต่อมาพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 เสวยราชสมบัติ ทรงพระราชทานคำนำพระนามของพระองค์เปลี่ยนจาก “สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เป็นสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ฯ กรมขุนสุโขทัยธรรมราชา” และโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงพระยศเป็นนายร้อยตรีนอกกอง สังกัดกรมทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ ในระหว่างที่ทรงศึกษา พระองค์สุขภาพพลานามัยไม่แข็งแรกนัก เนื่องจากมีอาการประชวรพระยอดที่อันตะ ต้องเข้ารับการผ่าตัดในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2456 ทำให้ต้องหยุดพักการศึกษาเป็นเวลาหลายเดือน แต่ด้วยความวิริยะอุตสาหะในด้านการศึกษา ทำให้พระองค์สำเร็จการศึกษาตามหลักสูตร และทรงได้รับสัญญาบัตรเป็นนายร้อยตรีกิตติมศักดิ์แห่งกองทัพบกอังกฤษ หลังจากนั้นเสด็จกลับมาทรงรับราชการเป็นนายทหารปืนใหญ่อยู่ 6 ปี

สำหรับโรงเรียนทหารเมืองวูลิช เป็นโรงเรียนการทหารที่มีชื่อเสียงในด้านวิชาการทหารสมัยใหม่ ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2284 มีวัตถุประสงค์ในการจัดการศึกษา ผลิตนายทหารปืนใหญ่ม้า และนายทหารช่างที่มีประสิทธิภาพให้กับกองทัพ โดยมีหลักสูตรการเรียนการสอน 2 ปี ต่อมาภายหลังได้ยุบรวมกับวิทยาลัยการทหารแซนด์เฮิร์สต์ มาควบรวมกับโรงเรียนนายร้อยวูลิช เป็นโรงเรียนนายร้อยทหารบกแซนด์ดอร์ต เป็นสถาบันฝึกสอนทางการทหารของกองทัพอังกฤษ ที่ตั้งอยู่ใกล้เมืองแซนด์เฮิสต์ในทศมณฑลบาร์กเชอร์ ประเทศสหราชอาณาจักรในปัจจุบัน ถือว่าเป็นโรงเรียนการทหารที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนาน และผลิตศิษย์เก่าที่มีชื่อเสียงมากมาย เช่น สมาชิกราชวงศ์อังกฤษ เจ้าชายวิลเลี่ยมและเจ้าชายแฮร์รี่ เจ้าชายอับดุล มาทีนแห่งประเทศบรูไน และนักเขียนนิยายเจมส์บอนด์ 007 เป็นต้น

ข้อมูลเพิ่มเติมที่น่าสนใจ

• ร้อยภาพเล่าเรื่อง : พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งทรงพระเยาว์
• STOU Storian Podcast EP.10 พระราชประวัติการศึกษาในรัชกาลที่ 7

เอกสารอ้างอิง

สรวิช ภิรมย์ภักดี. (2561). ประชาธิปก พระบารมีปกเกล้า. พิพิธภัณฑ์สิงห์.

ผู้เรียบเรียง

ภัทราวดี พลบุญ นักเอกสารสนเทศ สำนักบรรณสารสนเทศ มสธ.