การเรียนรู้ตลอดชีวิต: แนวทางการส่งเสริมตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนด้านการศึกษา และบทบาทของสถาบันอุดมศึกษา

ดวงเดือน แสงแพร้วและภาวิรัช พรหมเพศ.(2567).การเรียนรู้ตลอดชีวิต: แนวทางการส่งเสริมตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนด้านการศึกษา และบทบาทของสถาบันอุดมศึกษา. วารสารอิเล็กทรอนิกส์การเรียนรู้ทางไกลเชิงนวัตกรร.,14(1), 1-10.https://so01.tci-thaijo.org/index.php/e-jodil/article/view/265525

การเรียนรู้ตลอดชีวิต(Lifelong Learning) เป็นกระบวนการเรียนรู้ด้วยตนเองในการปรับตัวเพื่อความอยู่รอดของมนุษย์ที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่เกิดจนกระทั่งตาย เป็นเป้าหมายสําคัญด้านการศึกษาที่เน้นพัฒนาคนให้เป็นผู้เรียนรู้ตลอดชีวิตที่สามารถเปลี่ยนแปลงสังคมตามแนวทางของเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน

บทความวิชาการนี้ได้นำเสนอประเด็นสำคัญเกี่ยวกับการเรียนรู้และบทบาทของสถาบันอุดมศึกษา ดังนี้

• การเรียนรู้ตลอดชีวิต คืออะไร
• ทำไมต้อง “เรียนรู้ตลอดชีวิต”
• ความสัมพันธ์ของ “การเรียนรู้ตลอดชีวิต” และ “เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนด้านการศึกษา”
• บทบาทของสถาบันอุดมศึกษาในการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนด้านการศึกษา

นอกจากนี้ผู้เขียนบทความได้นำเสนอแนวทางและกลยุทย์เพื่อให้สถาบันอุดมศึกษาเป็นสถาบันการเรียนรู้ตลอดชีวิตที่สอดรับกับนโยบายจากภาครัฐ และสามารถตอบสนองความต้องการเรียนรู้ที่หลากหลายให้กับผู้เรียนในทุกช่วงวัยได้ อีกทั้งสถาบันอุดมศึกษาถือเป็นศูนย์กลางทางความรู้ของสังคมต้องปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ด้วยการปรับบทบาทไปสู่ “สถาบันการเรียนรู้ตลอดชีวิต”สอดคล้องตามนโยบายจากภาครัฐที่มุ่งส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตให้กับทุกคนในสังคม เพราะการศึกษามีความสําคัญต่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจ-สังคมของประเทศ รวมถึงเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนในด้านอื่นๆ เช่นเดียวกัน

ผู้เขียนได้เสนอแนวทางการจะขยายโอกาสการเข้าถึงการเรียนรู้ในระดับอุดมศึกษาให้ครอบคลุมและเท่าเทียมกัน โดยจัดให้มีการเรียนรู้แบบยืดหยุ่น นอกเหนือการเรียนรู้ในระบบปกติ เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้เรียนในทุกช่วงวัยสามารถเข้าเรียนรู้ได้ตามความต้องการ ความถนัด และศักยภาพของตนเอง แม้ต้องรับผิดชอบการทํางานหรือดูแลครอบครัวไปด้วยพร้อมกัน โดยในการเรียนรู้แบบยืดหยุ่น หลักสูตรต้องมีความหลากหลายและบูรณาการความร่วมมือกับภาคอุตสาหกรรม เพื่อพัฒนาคนให้ตอบโจทย์ความต้องการของตลาดแรงงาน ซึ่งไม่เพียงแค่ความรู้ แต่ต้องเน้นพัฒนาทักษะที่จะติดตัวผู้เรียนให้สามารถนําไปต่อยอดได้และพัฒนาเป็นผู้เรียนรู้ตลอดชีวิต แม้หลักสูตรจะมีความยืดหยุ่น โดยเอื้อให้ผู้เรียนสามารถนําการเรียนรู้หรือประสบการณ์การทํางานจากแหล่งอื่นมาเทียบโอนข้ามระหว่างสถาบันได้

และที่สำคัญ การจะเป็นสถาบันการเรียนรู้ตลอดชีวิต เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้และเครือข่ายทางวิชาชีพที่ช่วยคนให้มีความรู้และสามารถแสวงหาความรู้ได้ตลอดชีวิตนั้น สถาบันต้องไม่ลืมที่จะพัฒนาบุคลากรด้านต่างๆ ที่จะช่วยผลักดันพันธกิจในการเป็นสถาบันการเรียนรู้ตลอดชีวิตได้ประสิทธิภาพต่อไป

เรียบเรียงโดย
นางสาวภัทรศยา สนองผัน บรรณารักษ์ สำนักบรรณสารสนเทศ