สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดนิทรรศการครบรอบ 100 ปี บรมราชาภิเษกสมโภชของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 เมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2568 ณ อาคารมหิดลสิทธาคาร มหาวิทยาลัยมหิดล อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม
โอกาสนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานของที่ระลึกแก่ผู้มีอุปการคุณ จำนวน 9 ราย โดยมี มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.พนมพัทธ์ สมิตานนท์ กรรมการสภามหาวิทยาลัย รักษาการแทนอธิการบดี เป็นผู้แทนรับของที่ระลึก ในโอกาสที่สำนักบรรณสารสนเทศ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ร่วมจัดนิทรรศการเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
จากนั้น สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเปิดนิทรรศการครบรอบ 100 ปี บรมราชาภิเษกสมโภชของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 โดยเป็นความร่วมมือระหว่างสถาบันพระปกเกล้า ห้องสมุดดนตรีสมเด็จพระเทพรัตน์ หอสมุดและคลังความรู้ มหาวิทยาลัยมหิดล สำนักบรรณสารสนเทศ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช และมูลนิธิหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) จัดแสดงขึ้น ประกอบด้วยพระราชประวัติ พระราชกรณียกิจและงานบรมราชาภิเษก พระราชนิยมและพระราชกรณียกิจด้านดนตรี นาฏกรรม อันเป็นคุณค่าที่เกิดขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว มาเผยแพร่เพื่อให้ปวงชนได้เรียนรู้เป็นคุณประโยชน์ต่อไป จากนั้น ทรงฉายพระฉายาลักษณ์ร่วมกับคณะกรรมการจัดงาน
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จเข้าห้องทรงดนตรี มหิดลสิทธาคาร ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการท้ายที่นั่งบูชาครู ทรงคล้องพวงมาลัยที่ซอด้วง และทรงดนตรีไทย (ซอด้วง) ร่วมกับ “วงดนตรีไทยศิษย์เก่ามหาวิทยาลัยมหิดล” พร้อมด้วย อาจารย์ ดร.สิริชัยชาญ ฟักจำรูญ (ศิลปินแห่งชาติ) และนายปี๊บ คงลายทอง (ศิลปินแห่งชาติ) ในเพลงราตรีประดับดาว (เถา) โดย พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชนิพนธ์เพลงไทยสำเนียงมอญขึ้น เมื่อ พ.ศ. 2472
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช นำโดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.พนมพัทธ์ สมิตานนท์ รักษาการแทนอธิการบดี และบุคลากรสำนักบรรณสารสนเทศ มสธ. เฝ้าทูลละอองพระบาทรับเสด็จ และถวายการรายงานเกี่ยวกับการจัดแสดงนิทรรศการเทิดพระเกียรติ “พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่กับการเรียนรู้ตลอดชีวิต สู่มรดกตรีแห่งสยาม” นำเสนอเรื่องราวพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงสนับสนุนดนตรีไทย อาทิ ทรงฟื้นฟูงานนาฏศิลป์และดนตรีไว้ในพระบรมราชานุเคราะห์ และพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดตั้งราชบัณฑิตยสภา จนมีการบันทึกเพลงไทยเป็นโน้ตสากลครั้งแรกในปี 2473 ทรงสนับสนุนดนตรีสากล เรื่องราวพระราชนิยมด้านดนตรีคลาสสิก และแผ่นเสียงส่วนพระองค์ที่ทรงสะสม
นอกจากนี้ นิทรรศการยังจัดแสดงโบราณวัตถุ ได้แก่ แผ่นเสียงส่วนพระองค์ แบ่งเป็น 2 กลุ่ม แผ่นเสียงดนตรีอัมพร ที่ทรงบันทึกขณะทรงดนตรีไทย และแผ่นเสียงเพลงคลาสสิก ที่ทรงซื้อขณะประทับอยู่ที่ประเทศอังกฤษ และจัดแสดงหนังสือส่วนพระองค์ ด้านดนตรีสากลและคลาสสิก อันสะท้อนถึงพระราชจริยวัตรใฝ่เรียนรู้จากการอ่านหนังสือ ยังผลให้ทรงพระปรีชาสามารถรอบรู้ศาสตร์หลายสาขารวมถึงด้านดนตรี
ทั้งนี้ นิทรรศการ “พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่กับการเรียนรู้ตลอดชีวิต สู่มรดกตรีแห่งสยาม” ได้รับความสนใจจากผู้เข้าร่วมงาน ทั้งคณาจารย์ นักเรียน นักศึกษา และประชาชนทั่วไป เป็นอย่างมาก โดยได้มีการสาธิตการเล่นแผ่นเสียงส่วนพระองค์ในรัชกาลที่ 7 ซึ่งเป็นเพลงคลาสสิกให้แก่ผู้สนใจได้รับฟังเพลงด้วย
สำหรับนิทรรศการครบรอบ 100 ปี บรมราชาภิเษกสมโภชของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 เป็นส่วนหนึ่งของงานการประชุมวิชาการดนตรีวิทยา ครั้งที่ 3 เรื่อง “พระบาทสมเด็จพระปกกล้าเจ้าอยู่หัว กับงานดนตรีและนาฎกรรม เฉลิมพระเกียรติในวโรกาส ครบรอบ 100 ปี บรมราชาภิเษกโภช พุทธศักราช 2568” จัดขึ้นเมื่อวันที่ 15-16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2568
โดยบุคลากรสำนักบรรณสารสนเทศ มสธ. คุณยวิญฐากรณ์ ทองแขก และคุณรัชกร คงเจริญ ได้ร่วมบรรยายทางวิชาการในหัวข้อ “พระราชนิยมเรื่องแผ่นเสียงเพลงคลาสสิคในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว” เมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2568 ณ อาคารพิพิธภัณฑ์ดนตรีอุษาคเนย์ วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม
