รายการบรรณสารติดเล่า SS2 EP.23 พบกับเรื่องราวที่น่าสนใจ หัวข้อเรื่อง “ศูนย์กลางแห่งการเรียนรู้สะพานเชื่อมเจเนอเรชันกับอาคารห้องสมุดใหม่ มสธ.” ในแนวคิดที่ว่า Across Multiple Generation การออกแบบที่ตอบรับความหลากหลายของเจเนอเรชั่น ให้สามารถอยู่ร่วมกันอย่างลงตัวด้วยพื้นที่จัดกิจกรรมสันทนาการ ซึ่งเป็นแนวคิดสำคัญของอาคารใหม่ของห้องสมุด มสธ.
ในปัจจุบันมีผู้คนจากหลากหลายช่วงวัยต้องอยู่ร่วมกัน สามารถสังเกตเห็นความแตกต่างของแต่ละเจเนอเรชันได้อย่างชัดเจน โดยเฉพาะในเรื่องของการเรียนรู้และการสื่อสาร หากย้อนกลับไปดู Baby Boomers พวกเขาเติบโตขึ้นมาพร้อมกับสื่อดั้งเดิมอย่างหนังสือพิมพ์ วิทยุ และโทรทัศน์ การเรียนรู้ของพวกเขาเน้นไปที่ประสบการณ์ตรงและการสั่งสมความรู้จากการทำงานจริง ในขณะที่ Gen X เป็นกลุ่มที่อยู่กึ่งกลางระหว่างยุคอนาล็อกและดิจิทัลมีความสามารถในการปรับตัวสูงและยังให้ความสำคัญกับการพบปะพูดคุยแบบตัวต่อตัว
เมื่อเข้าสู่ยุคของ Gen Y ซึ่งเติบโตมากับอินเทอร์เน็ตและสมาร์ทโฟน การเรียนรู้และการทำงานเริ่มมีความยืดหยุ่นมากขึ้น คนรุ่นนี้คุ้นเคยกับโซเชียลมีเดียและการเรียนรู้ผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ ขณะที่ Gen Z ซึ่งเกิดและเติบโตมากับเทคโนโลยีดิจิทัล พวกเขามีแนวโน้มที่จะเรียนรู้ด้วยตัวเองผ่านแหล่งข้อมูลต่าง ๆ เช่น YouTube และล่าสุด Gen Alpha ซึ่งเกิดขึ้นในยุค AI และเทคโนโลยีล้ำสมัย ยิ่งทำให้เห็นว่าแนวทางการเรียนรู้ของแต่ละเจเนอเรชันมีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง
แนวคิดการเรียนรู้ที่สามารถตอบโจทย์ทุกช่วงวัยจึงกลายเป็นเรื่องสำคัญ และห้องสมุดใหม่ของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช (มสธ.) ก็ได้รับการออกแบบให้เป็น “ศูนย์กลางแห่งการเรียนรู้” ที่ไม่ได้จำกัดเพียงแค่พื้นที่อ่านหนังสือ แต่ยังเป็นสถานที่ที่เปิดโอกาสให้ทุกคนสามารถเข้าถึงแหล่งความรู้ได้อย่างเท่าเทียม และบทความที่จะมาสนับสนุนแนวคิดนี้ ดังนี้
1. บทความ “การเรียนรู้ตลอดชีวิต: แนวทางการส่งเสริมตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนด้านการศึกษา” ได้กล่าวถึงความสำคัญของ “การเรียนรู้แบบยืดหยุ่น” ที่ช่วยให้ผู้เรียนทุกช่วงวัยสามารถเข้าถึงความรู้ได้ตามความต้องการของตนเอง ไม่ว่าจะเป็นนักศึกษาที่ต้องการเสริมทักษะใหม่ ๆ หรือผู้สูงวัยที่ต้องการพัฒนาความสามารถเพิ่มเติม ห้องสมุดแห่งใหม่นี้จึงถูกออกแบบให้รองรับผู้เรียนทุกกลุ่ม มีทั้งพื้นที่สำหรับการเรียนรู้ออนไลน์ การพบปะแลกเปลี่ยนความรู้ และการจัดกิจกรรมที่ส่งเสริมการเรียนรู้หลากหลายเจน
2. บทความ “มุม มสธ. แหล่งเรียนรู้ในห้องสมุดประชาชน” ยังกล่าวถึงการขยายบริการของ มสธ. ไปยังห้องสมุดประชาชนทั่วประเทศ ซึ่งช่วยให้ไม่เพียงแต่นักศึกษาเท่านั้นที่สามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูลได้ แต่ประชาชนทั่วไป รวมถึงผู้สูงวัยก็มีโอกาสเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้อย่างต่อเนื่อง แนวคิดนี้ช่วยให้ระบบการศึกษาเป็นไปอย่างเท่าเทียมและตอบสนองความต้องการของสังคมที่มีความหลากหลายทางวัย
จะเห็นได้ว่าการเรียนรู้ตลอดชีวิตไม่ใช่เพียงแค่แนวคิด แต่เป็นสิ่งที่สามารถนำไปปฏิบัติได้จริง การออกแบบพื้นที่การเรียนรู้ที่ส่งเสริมการแลกเปลี่ยนความรู้และการเรียนรู้ข้ามวัย จะช่วยให้สังคมก้าวทันกับโลกที่เปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ ห้องสมุดใหม่ของ มสธ. จึงถือเป็นตัวอย่างที่ดีของการปรับพื้นที่ให้เหมาะสมกับยุคสมัย และเป็นก้าวสำคัญในการสร้างระบบการศึกษาเพื่ออนาคตที่ยั่งยืน
และขอแนะนำพื้นที่อาคารห้องสมุดใหม่ โดยมีการจัดโซนการเรียนรู้ที่ตอบโจทย์ทุกเจเนเรชัน
1. Co-working Space โซนทำงานกลุ่มแบบโปรดักทีฟ (Productive) เหมาะกับสายประชุม ระดมความคิด แชร์ไอเดีย แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทำงานกลุ่ม รวมตัวทีมเวิร์กตรงนี้ได้เลย
2. Group Study โซนทำงานกลุ่ม เหมาะกับการระดมความคิดที่ต้องการความเป็นส่วนตัวเฉพาะกลุ่ม
3. Relaxing Corner พักบ้างอะไรบ้าง พื้นที่พักสมองสำหรับทุกวัย รีชาร์จพลังทั้งร่างกายและจิตใจ เต็มพลังในช่วงเวลาที่ต้องการหยุดพัก ช่วยสร้างแรงบันดาลใจใหม่ๆ ทุกครั้งที่เข้าใช้งาน มุมถ่ายรูปสวย อัปลงโซเชียลมีเดียอย่างปัง!
4. Music Therapy พื้นที่แห่งเสียงดนตรีและความผ่อนคลาย ภายในห้องสมุดที่เต็มไปด้วยเสียงดนตรีเพื่อการบำบัดและผ่อนคลายช่วยลดความเครียดและเติมเต็มพลังด้วยเสียงธรรมชาติ ช่วยบำบัดความเครียด เสริมสร้างสมาธิ และช่วยกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ สายดนตรีต้องแวะมา
5. Silent Zone สำหรับนักอ่านจริงจัง และชาว Introvert ถูกใจสิ่งนี้ เหมาะกับคนที่ต้องการความเงียบขั้นสุด! รู้สึกเหมือนอยู่ในโลกส่วนตัว มีบรรยายกาศเงียบสงบเหมาะสำหรับการอ่านหนังสือ และทำงานที่ต้องใช้สมาธิสูง
ทั้งหมดนี้สะท้อนให้เห็นว่า ห้องสมุดไม่ได้เป็นเพียงแค่สถานที่เก็บรวบรวมหนังสือ แต่เป็นพื้นที่แห่งโอกาสที่เปิดกว้างให้ผู้คนทุกช่วงวัย ไม่ว่าคุณจะเป็นนักศึกษาที่กำลังมองหาสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ คนทำงานที่ต้องการพื้นที่ทำงานแบบ Co-working หรือแม้แต่ผู้สูงวัยที่อยากเสริมสร้างทักษะใหม่ ๆ มพื้นที่รองรับการเรียนรู้แบบยืดหยุ่น มีทั้งโซนทำงานกลุ่ม โซนเงียบ โซนผ่อนคลาย รวมไปถึงโซนดนตรี การออกแบบทั้งหมดนี้ไม่เพียงตอบสนองความต้องการของผู้ใช้บริการในปัจจุบัน แต่ยังสะท้อนถึงแนวโน้มของสังคมการเรียนรู้ในอนาคตอีกด้วย
รายการอ้างอิง
ดวงรัตน์ ดีขั้ว. (2565, 3 ตุลาคม). มุม มสธ. แหล่งเรียนรู้ในห้องสมุดประชาชน. ห้องสมุด มสธ. https://library.stou.ac.th/2022/10/libstoucorner-in-public-library/
ภัทรศยา สนองผัน. (2567, 19 มิถุนายน). การเรียนรู้ตลอดชีวิต: แนวทางการส่งเสริมตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนด้านการศึกษา และบทบาทของสถาบันอุดมศึกษา. ห้องสมุด มสธ. https://library.stou.ac.th/2024/06/lifelonglearning/
ฮิวแมนซอฟท์. (2568, 17 มกราคม). เจาะลึก Generation มีอะไรบ้าง? Gen X Y Z อยู่ในวัยไหน. HumanSoft. https://www.humansoft.co.th/th/blog/generation
OKMD. (2567, 14 พฤษภาคม). ส่องพฤติกรรมการเรียนรู้ของ 5 เจเนอเรชัน. OKMD Knowledge Portal. https://knowledgeportal.okmd.or.th/article/6642e99a360ff
เรียบเรียงโดย นางสาวปวีณ์ธิดา เนตรหาญ บรรณารักษ์ สำนักบรรณสารสนเทศ